در مقاله امروز هفت ستاره درخشان با اندازه بصری زیر 0.1 و صورت فلکی آن‌ها را نشان خواهیم داد. می‌توانید برای آشنایی با تعداد بیشتری از ستاره‌های درخشان آسمان شب، اینفوگرافیک 7 ستاره درخشان آسمان را نگاه کنید.
چگونه روشنایی یک ستاره را اندازه‌گیری کنیم؟
ستاره شناسان میزان روشنایی ستارگان، سیارات و سایر اجرام فضایی را با استفاده از مقیاسی به نام قدر، اندازه‌گیری می‌کنند. این معیار خود به دو نوع دسته‌بندی می‌شود:
قدر ظاهری و قدر مطلق
قدر ظاهری (یا بصری): میزان روشنایی یک جسم است همان‌طور که در آسمان شب از روی زمین دیده می‌شود. قدر ظاهری به درخشندگی ذاتی ستاره، فاصله آن با زمین و سایر عوامل کاهش‌دهنده روشنایی آن بستگی دارد. هرچه اندازه قدر ظاهری یک ستاره یا جرم آسمانی کمتر باشد، آن جرم برای ناظران زمینی روشن‌تر و درخشان‌تر به نظر می‌رسد. اجرام فضایی با تعداد قدر منفی بسیار درخشان هستند.
قدر مطلق: قدر مطلق در واقع قدر ظاهری ستاره یا جرم آسمانی است درصورتی‌که آن جرم در فاصله 10 پارسی واقع شود. به عنوان مثال، قدر ظاهری خورشید 26.7- است که در واقع درخشان‌ترین جرم آسمانی است که می‌توانیم از روی زمین ببینیم. با این حال، اگر خورشید را در فاصله 10 پارسکی از زمین قرار دهیم، قدر ظاهری آن تنها 4.7 خواهد بود.
بنابراین با در نظر گرفتن ستاره‌ها در یک فاصله ثابت، ستاره شناسان می‌توانند میزان درخشندگی ذاتی و واقعی ستاره‌های مختلف را مقایسه کنند.
درخشان‌ترین ستاره‌هایی که می‌توان از روی زمین مشاهده کرد، کدامند؟
خورشید:
بر اساس قدر ظاهری، خورشید درخشان‌ترین ستاره‌ای است که از زمین مشاهده شده است. با این حال، باید توجه داشته باشید که در برخی از فهرست‌هایی که از درخشان‌ترین ستاره‌ها می‌بینید، خورشید ذکر نشده است، زیرا در آن‌ها فقط ستاره‌های قابل مشاهده در آسمان شب را در نظر گرفته می‌شود؛ بنابراین، آن‌ها شباهنگ را به عنوان درخشان‌ترین ستاره تعیین می‌کنند.
شباهنگ:
دومین ستاره درخشان، شباهنگ است که قدر ظاهری آن -1.46 است و در سراسر جهان قابل مشاهده است. این ستاره درخشان در صورت فلکی سگ بزرگ (کلب اکبر) واقع شده است. این ستاره، ستاره آلفای این صورت فلکی است. شباهنگ در حدود 8.6 سال نوری از ما فاصله دارد که بسیار کمتر از عضو بعدی لیست ما است.
سهیل:
ستاره سهیل یا ستاره آلفای شاه‌تخته، سومین ستاره درخشان است. این ستاره در صورت فلکی شاه‌تخته قرار دارد که به بهترین وجه در نیمکره جنوبی قابل مشاهده است و قدر ظاهری آن 0.74- است. سهیل دورترین ستاره از ما در این فهرست است و در فاصله 310 سال نوری از خورشید قرار دارد!
آلفای قنطورس:
آلفای قنطورس ستاره نزدیک‌تر به ما و در عین حال کمی کم‌نورتر است که مقام چهارم این فهرست را کسب کرده است. این ستاره در واقع سیستمی متشکل از سه ستاره است که درخشان‌ترین آن‌ها با نام رجل قنطورس نیز شناخته می‌شود. آلفای قنطورس در صورت فلکی قنطورس قرار دارد و قدر ظاهری آن -0.1 است.
این منظومه ستاره‌ای که در فاصله 4.4 سال نوری از ما واقع شده است، نزدیک‌ترین همسایه به خورشید است. این سیستم در آسمان جنوبی است و برای ناظران بالاتر از عرض 29 درجه شمالی قابل مشاهده نیست.
نگهبان شمال
پنجمین ستاره درخشان نیکره شمالی، ستاره نگهبان شمال عضو صورت فلکی گاوران است و با داشتن قدر ظاهری -0.05در آسمان زمستان از نیمکره شمالی بهتر دیده می‌شود. این غول نارنجی در فاصله 37 سال نوری از ما قرار گرفته است.
کرکس نشسته:
کرکس نشسته که در جایگاه 6 قرار دارد، درخشان‌ترین ستاره صورت فلکی شمالی شلیاق و همچنین بخشی از صورت‌واره مثلث تابستانی است. این ستاره 25 سال نوری از منظومه شمسی فاصله دارد. از کرکس نشسته به عنوان «مقدار صفر» برای ارجاع به اندازه‌های دیگر ستاره‌ای استفاده می‌شد، اما الان دیگر این‌کونه نیست، چرا که مطالعات بیشتر، قدر ظاهری آن را 0.03 اندازه‌گیری کرد‌ه‌اند.
برای مشاهدات بصری، همچنان می‌توان از این ستاره به عنوان نقطه صفر استفاده کرد، اما برای مشاهدات پیشرفته‌تر، از یک سیستم کالیبراسیون دقیق استفاده می‌شود.
سروش:
آخرین عضو فهرست ما سروش است که هفتمین ستاره درخشان کل آسمان می‌باشد و بیشتر اوقات سال در نیمکره شمالی قابل مشاهده است. سروش درخشان‌ترین ستاره صورت فلکی ارابه‌ران است و در واقع یك سیستم ستاره‌ای متعدد است كه از دو باینری زرد تشکیل شده است. فاصله آن از ما در حدود 43 سال نوری است.
موانع اندازه‌گیری
فهرست دقیق و یکسان درخشان‌ترین ستارگان را نمی‌توان کاملاً تعریف کرد زیرا موانعی وجود دارد:
اول از همه اینکه به طور سنتی، روشنایی ستارگان بر اساس میزان قدر ظاهری آن‌ها تعیین می‌شده است که آن هم توسط چشم انسان درک می‌شود.
پس از اختراع تلسکوپ، ستاره شناسان وجود برخی ستاره‌های دوتایی یا سیستم‌های چند ستاره‌ای را ثابت کردند. امروزه، روشنایی ستاره‌ای می‌تواند به صورت قدر منفرد یا ترکیبی بیان شود. به عنوان مثال، ستاره آلفای قنطورس یک ستاره دوتایی است که قدر ظاهری ترکیبی آن 27 / 0- است، در حالی قدر ظاهری هر از اجزای آن 01/0 و 33/1 است.
مورد دیگر اینکه فناوری‌های جدید می‌توانند قدر ستارگان را کمی متفاوت اندازه بگیرند و به همین دلیل ممکن است ترتیب درخشان‌ترین ستاره‌ها را تغییر کند. همچنین، دانشمندان انواع مختلفی از سیستم‌های قدر را بر اساس طول‌موج‌های مختلف ایجاد کردند، بنابراین مقادیر قدر ظاهری می‌تواند به طور چشمگیری تغییر کند.
همچنین ستارگان متغیری مانند اِبط الجوزا یا قلب‌العقرب وجود دارند، که قدر آن‌ها در طول روزها، ماه‌ها یا ماه‌ها در حال تغییر هستند.